بررسی میزان و عوامل موثر در تولید تری هالومتان ها در آب یزد

عنوان مقاله:  بررسی میزان و عوامل موثر در تولید تری هالومتان ها در آب یزد

نویسندگان:  عندلیب امیرحسین, گنجی دوست حسین*, آیتی بیتا, خدادادی احمد

* تهران، تقاطع بزرگراه چمران و جلال آل احمد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست

چکیده:  زمینه و هدف: استان یزد در قلب کویر مرکزی ایران قرار دارد و کم آبی از مشکلات اساسی آن است که با عنایت مسوولان با طراحی و اجرای شبکه آبرسانی انتقال آب از اصفهان به یزد، این مشکل تا حدی مرتفع شده است. به طور معمول در آخرین مرحله تصفیه آب جهت گندزدایی شبکه، تصفیه خانه، مخازن و ایستگاه های مسیر از سیستم کلرزنی استفاده می گردد که به دلیل واکنش بین مواد لی طبیعی و کلر آزاد در آب، احتمال تشکیل ترکیبات جانبی سرطان زا ازجمله تری هالومتان ها وجود دارد. بر اساس استاندارد وضع شده در ایران حد مجاز تری هالومتان ها در آب آشامیدنی 200 میکروگرم در لیتر است. در این پژوهش ضمن تعیین میزان و پراکنش تری هالومتان ها در شبکه انتقال آب و شبکه شهری یزد، به نقش عوامل موثر و روابط آنها پرداخته شده است. روش بررسی: در این تحقیق در طی یک دوره یک ساله اقدام به نمونه برداری، سنجش و آنالیز میزان تری هالومتان ها (THM) به تفکیک چهار ترکیب اصلی عمده شامل کلروفرم، برموفرم، دی کلروبرمومتان و دی برموکلرومتان با استفاده از دستگاه GC، در فصول مختلف سال از 11 ایستگاه شامل آبگیر زاینده رود و تصفیه خانه آب اصفهان تا مخازن شحنه یزد و ایستگاه ها و مخازن متعادل کننده مسیر و نیز سنجش مقادیر در شبکه شهری یزد تحت پنج ناحیه پوشش دهنده شهرستان شد. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده، مشخص شد حداکثر میزان کل تری هالومتان ها در طول دوره نمونه گیری مربوط به فصل تابستان برابر 51.14 میکروگرم در لیتر و در شبکه شهری ناحیه مسجد جامع یزد که دارای بافت قدیم است. همچنین حداقل غلظت کل تری هالومتان ها در زمستان و در شبکه شهری مربوط به منطقه آزاد شهر برابر 1.6 میکروگرم در لیتر است. میانگین کل تری هالومتان ها در طول دوره نمونه برداری و کل ایستگاه ها برابر 12.26 میکروگرم در لیتر به دست آمد. نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با نرم افزار SPSS و Excel و در سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (ضریب همبستگی ساده، آزمون همبستگی پیرسون و اسپیرمن) با سطح معناداری 0.05 استفاده شد. نتایج حاکی است که اختلاف آماری معنی داری بین مقادیر این پارامترها با استاندارد ملی و جهانی وجود ندارد و مقادیر کاملا مطلوب و پایین تر از حد استانداردهای مجاز است، همچنین بین مقادیر تری هالومتان ها و برخی از پارامترهای موثر در تولید آن اعم از کلر باقی مانده و گرما همبستگی معنی داری وجود دارد (%95 و %99).

کلید واژه: تری هالومتان، کلروفرم، برموفرم، برمودیکلرومتان، دی برموکلرومتان، تصفیه، انتقال