|
پژوهش و تحقیق پایان دوره آزمایش الهی 130ص
پژوهش و پایان نامه آزمایش الهی 130ص
|
|
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | docx |
| حجم فایل | 115 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 130 |
مقدمه
انسان، شاهکار آفرینش و گل سرسبد آفریدگان خدا است که خداوند از روح خود در او دمیده است: «فاذا سویته و نفخت فیه من روحی» (ص: 72) و به همین دلیل، شایستگی آن را یافت که مسجود فرشتگان گردد: «فسجد الملائکة کلهم اجمعون.» (حجر: 30) همانگونه که هیچ مخلوقی بیهدف آفریده نشده، انسان نیز بیهوده به این جهان پا نگذاشته است: «افحسبتم انما خلقناکم عبثاً.»(مؤمنون: 115) خداوند در آفرینش انسان اهدافی همچون رسیدن به مقام عبودیت، تکامل انسانی و رحمت بیپایان الهی را در نظر گرفته است. با این حال، در این سیر تکاملی و حرکت او به سوی عبودیت، موانعی وجود دارد که باید با آزمایشهای گوناگون، دست و پنجه نرم کند تا از آنها سرافراز بیرون آید و به مقامی برسد که شایسته آن است.
آزمایش انسان گاهی به وسیله نعمت‌هاست که آن را “بلاء حسن” می‌گویند و گاهی به وسیله مصیبت‌ها و مجاورت‌هاست که به آن “بلاء سیء” گفته می‌شود، چنانکه درباره بنی‌اسرائیل می‌خوانیم: “آنها را به وسیله نعمتها و مصائب آزمودیم”.
آزمایش الهی در واقع همان پرورش و تربیت است. این، قانون کلی و سنت دائمی پروردگار است. امتحان خداوند به کار باغبانی پر تجربه تشبیه شده است که دانه‌های مستعد را در سرزمین‌های آماده می‌پاشد.
این دانه‌ها با استفاده از مواهب طبیعی شروع به رشد می‌کنند تا شاخه گلی زیبا یا درختی تنومند و پر ثمر بار آید که بتواند به حیات خود در برابر حوادث سخت ادامه دهد و این است آزمایش الهی. امیرالمومنین(ع) در بیان فلسفه امتحانات الهی می‌فرماید: گر چه خداوند به روحیات بندگانش از خودشان آگاهتر است، ولی آنها را امتحان می‌کند تا کارهای خوب و بد که معیار پاداش و کیفر است از آنها ظاهر گردد». در واقع صفات درونی انسان به تنهایی نمی‌تواند معیاری برای ثواب و عقاب باشد، مگر زمانی که در اعمال انسان خودنمایی کند.
خدا بندگان را می‌آزماید تا آنچه را که در «درون» دارند در «عمل» آشکار کنند؛ استعدادها را از قوه به فعل برسانند و مستحق پاداش و کیفر او گردند. در این نگرش الهی، اگر آزمایش الهی نبود، این استعدادها شکوفا نمی‌شد. بنابراین، آزمایش خداوند عمومیت دارد اگر‌چه برای بعضی مشکل و برای بعضی آسان است.قرآن به نمونه‌هایی از امتحان خداوند در مورد بعضی پیامبران نیز اشاره می‌کند:«هنگامی که یکی از پیروان سلیمان، تخت بلقیس را در کمتر از یک چشم به هم زدن از راه دور برای او حاضر کرد، سلیمان گفت: این لطف خدا است برای اینکه مرا امتحان کند آیا شکر‌گزاری می‌کنم یا کفران؟. خداوند حتی فراتر رفته و می‌گوید: «و نبلوکم بالشر والخیر».
بنابراین، مواردی که در آیه نام برده شده است، جنبه انحصاری ندارند، هر چند نمونه‌هایی روشن از آزمایشهای الهی است. مردم در برابر آزمایشهای الهی به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروهی که از عهده امتحانات بر می‌آیند و گروهی که به توفیق دست نمی‌یابند.
بیان مساله
در آیات قرآن با تعابیر مختلفی همچون: ابتلاء، امتحان، تمحیص، اختبار و فتنه، از سنت آزمایش سخن به میان آمده است. محص و فتنه دراصل به معنای پاک و خالص کردن طلا می باشد، که طلا را در آتش سوزان قرار می دهند تا مواد زائدش از بین رفته و خالص و ناب گردد. واژه های دیگر مانند: ابتلاء، اختبار و امتحان نیز در معنایی نزدیک به معنای یادشده استعمال شده اند. ماده محص و فتنه، پس از استعمال در معنای لغوی یاد شده، در امتحان انسان استعمال شده اند؛ بدین معنا که انسان در بوته آزمایش قرار می گیرد تا خبث باطنی افراد منافق ظاهر شود و فضیلت و صفات پسندیده اشخاص من بروز نماید.
این معنای اصطلاحی در روایات معصومین(ع) نیز مورد توجه قرار گرفته است. از حضرت رضا(ع) در ذیل آیه اول سوره مبارکه عنکبوت، نقل شده است که حضرت فرمودند: امتحان می شوند همان گونه که طلا در کوره، آزمایش می شود. سپس فرمود: خالص و پاک می شوند همچنان که آتش، ناخالصی های طلا را از بین می برد و آن را خالص و ناب می گرداند.(کافی/۲/۱۹۶)
امتحانات خداوند در چهره‌های گوناگون به سراغ انسان می‌آید. گروهی در محیط‌هایی قرار می‌گیرند که از هر نظر آلوده است، وسوسه‌های فساد از هر طرف آنها را احاطه می‌کند. گروهی در فشار محرومیت‌ها قرار می‌گیرند و گروهی دیگر بر عکس غرق در نعمت می‌شوند و امکانات مادی از هر نظر در اختیارشان قرار می‌گیرد. در اغلب موارد، آزمایش به نعمتها سنگین‌تر از آزمایش به سختی‌هاست؛ زیرا شکرگذاری از نعمت اغلب دشوارتر است اگر انسان در به جای آوردن حق نعمت بکوشد خداوند بر نعمت خود نسبت به چنین فردی می‌افزاید؛ برعکس ناسپاسی در مقابل نعمت عواقب وخیمی به دنبال می‌آورد.
ای بسا انسان‌هایی که وقتی به نعمت و رفاه می‌رسند، چون حیوان گرسنه‌ای به علفزارها حمله‌ور می‌شوند و دیگر نمی‌فهمند چه می‌کنند. یعنی حالت رفاه‌زدگی آنها را می‌رباید و سبب می‌شود که حد و مرزها نادیده انگاشته گردد و زیر پا گذاشته شود. برای مثال در زمان رسول‌الله (ص) آزمایش در برابر سختی بود ولی در زمان امام علی (ع) در مقابل “رفاه‌زدگی”. پس از پیامبر (ص)، خلفا اولین اقدامشان لشکرکشی به کشورهای همسایه و گسترش فتوحات بود و بر اساس این فتوحات، مسلمانان در برابر انبوه نعمتها قرار گرفته و غرق نعمتها گشتند. انسانی که سالیانی را در حال عبادت و ریاضت بود و به شیوه متقین می‌زیست یک مرتبه خود را در برابر انبوهی از نعمتها و برکات دیده و رفاه‌زدگی شروع شد و همان انسان شیوه عیاشان و خوشگذران‌ها را در پیش گرفت.
اما سوالی که اینجا پیش می‌آید این است که خداوند به چه چیز بندگان را می‌آزماید؟ که جواب آن به نحو اجمالی گذشت و به نحو تفصیل باید دانست که حقیقت و ماهیت افراد و استعدادات بالقوه که مکنون در ذات بشری است، مختلف است چنانکه حق تعالی می‌فرماید: “وقد خلقکم اطوارا” یعنی “همانا خلق کرد شما را به انواع مختلف” لهذا امتحانات با ممتحن سنخیت دارد الزاما.یکی از سؤالاتی که درباره آزمایش به ذهن آدمی می آید، این است که آزمایش انسان ها توسط خداوند، چه سودی برای خداوند دارد. مگر خداوند متعال از حال و آینده ما آگاه نیست؟ مگر نمی داند با قرار گرفتن در بوته آزمایش، راه حق یا باطل، سعادت یا شقاوت را انتخاب می کنیم پس او قادر است که هرکس را بدون امتحان به همان مرتبه ای که با آزمایش مستحق آن می شود برساند. اگر خداوند به همه چیز احاطه دارد و غیب آسمان و زمین را به خوبی می داند، چرا بندگان خویش را امتحان می کند مگر چیزی بر او مخفی است تا به وسیله امتحان آشکار شود؟!
در پاسخ به این سؤال مهم باید گفت آزمایش الهی ریشه در پرورش و تربیت آدمی دارد. این سنت کلی و دائمی پروردگار، برای شکوفا کردن استعدادهای نهفته و در نتیجه پرورش دادن بندگان می باشد؛ همان گونه که فولاد را برای استحکام بیشتر در کوره می گذارند تا آبدیده شود، انسان نیز تنها در کوره حوادث و مشکلات است که از زشتی ها پاک می شود و مسیر رشد و کمال را می پیماید.
قرآن مجید نیز به این حقیقت تصریح نموده و فرموده: او آنچه را شما در سینه دارید می آزماید تا دلهای شما کاملاً خالص گردد.(آل عمران/ ۱۵۲) و در جای دیگر فرمود: ?اینها همه به خاطر آن است که خداوند می خواهد ناپاک را از پاک جدا سازد. (انفال/ ۳۷)
حضرت علی(ع) در زمینه فلسفه امتحانات الهی می فرماید: و ان کان سبحانه اعلم بهم من انفسهم و لکن لتظهر الافعال التی بها یستحق الثواب و العقاب؛ گرچه خداوند به روحیات بندگانش، از خودشان آگاهتر است، ولی آنها را امتحان می کند تا کارهای خوب و بد که معیار پاداش و کیفر است، از آنها بروز کرده و ظاهر گردد.
به بیان دیگر، صفات درونی انسان به تنهائی نمی تواند معیاری برای ثواب و عقاب گردد، مگر آن زمانی که در لابلای افعال انسان خودنمائی کند. خداوند بندگان را می آزماید تا آنچه در درون دارند در عمل آشکار کنند و استعدادهای خود را به فعلیت برسانند و مستحق پاداش و کیفر او گردند. امتحان خدا برای آن است که کارهایی که معرف روحیات و کمالات اوست و با آنها پاداش یا کیفر داده می شوند، ظاهر شود.
بعضی از افرادی که از فلسفه آزمایش بی اطلاع هستند و نتایج مثبت امتحان را درک نمی کنند و می پندارند که دنیا جای خوشگذرانی و عشرت است، و فقط برای فعالیت و تلاش و کسب و کار و ثروت اندوزی آفریده شده اند و نباید گرفتار رنجها و سختی ها بشوند، گمان می کنند که سنت آزمایش وامتحان الهی، نوعی ظلم و ستم در حق بندگان است در حالی که خداوند عادل مطلق است و در حق کسی ستم روا نمی دارد وبا توجه به آنچه درباره فلسفه آزمایش بیان شد، دانسته می شود که این عمل، عین عدالت و همسو با هدف خلقت انسان می باشد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجا که نظام حیات در جهان هستی، نظام تکامل و پرورش است و همه موجودات زنده مسیر تکامل را می پیمایند، پس تمامی مردم باید آزمایش شوند تا استعداد خود را شکوفا سازند. از ضعیف ترین انسان ها گرفته تا ستمکارترین و دیکتاتورترین جنایت کاران، از کوچک ترین افراد دلسوز به حال جامعه تا پیامبران واولیاء که بزرگ ترین مربیان بشریتند، همه و همه باید به تناسب شخصیت خود مورد آزمایش قرار گیرند تا هر کس در روند حرکت خویش، به تکامل برسد. آری پیامبران و اولیاء بزرگی چون: ابراهیم(ع)، موسی(ع)، محمد(ص)، علی(ع) و حسین(ع) در پرتو آزمایشات الهی به تکامل رسیدند. و نمرودها، فرعون ها، یزیدها و حجاج ها نیز از مرتبه انسانیت سقوط کردند و به پست ترین درجات رسیدند. قرآن کریم به عمومیت امتحان نسبت به انسان ها اشاره کرده و می فرماید:
آیا مردم گمان کردند همین اندازه که اظهار ایمان کنند به حال خود رها می شوند وآزمایش نخواهند شد؟ (عنکبوت /۲) خطاب آیه شریفه و به ویژه کلمه مردم عمومیت امتحان را می رساند؛ بنابراین افراد قوی و ضعیف، توانا وناتوان، حاکم و محکوم، فرمانده و فرمانبردار، ستمگر و ستمکش، فقیر و غنی، مستمند و ثروتمند، عالم و جاهل، عادل و فاسق، همگی در معرض آزمایش قرار می گیرند. قرآن کریم در جای دیگر می فرماید: ?ما انسان را از نطفه ای آمیخته بیافریدیم تا آنها را امتحان کنیم. (انسان/۲)
در این آیه نیز مانند آیه سابق کلمه انسان شامل تمام انسان ها می شود و از آن، عمومیت فهمیده می شود و امتحان را مختص گروهی خاص نمی داند.
علاوه بر آیات ذکر شده، آیات و روایات بسیار دیگری نیز در موضوع آزمایش مردم آمده است که بیانگر عمومیت این سنت الهی است. از جمله امام صادق(ع) فرمودند: لابدللناس ان یمحصوا، لابد للناس ان یغربلوا؛ به ناچار تمامی مردم باید امتحان شوند، به ناچار تمام مردم باید غربال شوند.
اهداف تحقیق
هدف از تحقیق حاضر بررسی سنت آزمایش الهی و نتایج آن از دیدگاه قرآن است.
سوالات تحقیق:
آزمایش الهی چیست؟
اسباب آزمایش الهی چیست؟
دفعات امتحان و بلا چگونه است؟
انواع آزمایش از دیدگاه قرآن چیست؟
رمز موفقیت در امتحان چیست؟
آزمایش چه آثار سازنده ای دارد؟
پایان نامه کامل , پایان نامه آزمایش الهی , پِِِژوهش کامل , تحقیق پایانی , تحقیق پایان دوره , پایان نامه